Poprawne prowadzenie rozmowy z rodzicami nie jest łatwą rzeczą. Wymaga od nauczycieli przestrzegania wielu warunków, do których można zaliczyć: uważne i cierpliwe wysłuchanie swego rozmówcy, nawiązanie kontaktu psychicznego między uczestnikami rozmowy, okazywanie sobie właściwych postaw i oczekiwań, odpowiedni sposób zadawania pytań. Wielu nauczycieli popełnia błędy, które nie powinny mieć miejsca. Poniżej przedstawiam opis podstawowych błędów popełnianych w rozmowie nauczyciela z rodzicami. DYRYGOWANIE – udzielanie rad i wskazówek w formie pouczeń, wydawanie upomnień, sugerowanie gotowych rozwiązań. Ten błąd popełniają nauczyciele ze skłonnością do dominacji. Wolą mówić niż słuchać, oni mają dużo do powiedzenia a rodzice mają podzielać ich zdanie. DOGMATYZOWANIE – powoływanie się na autorytety, własną wiedzę, własne doświadczenie. Błąd popełniają ci nauczyciele, którzy nie mają argumentów na poparcie swej wiedzy, lub swego poglądu a chcą uchodzić za dobrze obeznanych w danej sprawie. DIAGNOZOWANIE – polega na stawianiu rozpoznania, które zaskakuje rozmówcę, i któremu brakuje w danej chwili argumentu do obrony. Zakłada tu nauczyciel, że uczeń jest zły, leniwy itp., stwierdzając tym samym, że przyczyny trudności ucznia tkwią w nim samym a nie np. w środowisku jakim żyje. DEBATOWANIE – chodzi tu o toczenie sporów i trwanie z uporem przy własnym stanowisku. Wiąże się ten błąd często z niechętnym dopuszczaniem rodzica do głosu, który ma odwagę nie przyznać nauczycielowi racji. Gdy rodzice usiłują za wszelką cenę udowodnić słuszność swego stanowiska, rozmowa niepotrzebnie przedłuża się i powoduje stany napięć między rozmówcami. INTERPRETOWANIE – jest samowolnym i subiektywnym komentowaniem wypowiedzi rozmówcy. Popełniają ten błąd nauczyciele, którzy lubią popisywać się wiedzą i doświadczeniem. Wykraczają poza swoje kompetencje. Roszczą sobie prawo do rozwiązywania problemów, na których się nie znają. GENERALIZAOWANIE – ocenianie jednostki wg pewnego schematu, uogólnianie. Pojawiają się w użyciu takie słowa jak: jak zwykle, nigdy, zawsze, bez wyjątku, wszyscy. Błąd ten zniekształca całkowicie omawiany problem. Rodzice mogą przez to zatracić wiarę w dalszy pomyślny rozwój swojego dziecka. BAGATELIZOWANIE – czyli lekceważenie rozmówcy. Nauczyciel nie liczy się ze zdaniem rodziców, zakładając, iż on jedynie ma coś do powiedzenia. MORALIZAWNAIE – pouczanie rozmówcy, upominanie, ocenianie. Jest niebezpieczne, gdyż każdy dorosły człowiek jest wyjątkowo uczulony na wszelkiego rodzaju narzucanie poglądów czy przekonań moralnych. Każdy chciałby być rozumianym a nie pouczanym. MONOLOGIZAOWANIE – niedopuszczanie do głosu partnera. A słuchanie jest o wiele trudniejsze od mówienia. EMIGROWANIE – nauczyciel ma jakiś swój inny problem i wyłącza się z rozmowy z rodzicami. Być może nie jest przekonany o możliwości udzielenia pomocy rodzicom lub w możliwość lepszego poznania ucznia, czy też uważa, że nie wzbogaci przez tę rozmowę swoich doświadczeń pedagogicznych. RACJONALIZOWANIE – czyli ustosunkowanie się do wypowiedzi rozmówcy wyłącznie pod kątem ich zgodności z zasadami poprawnego myślenia, przy jednoczesnym niedostrzeganiu jego emocji i dążeń. Zwraca uwagę na sposób mówienia a nie na to co przeżywa rodzic. PODDAWANIE SIĘ PROJEKCJI – chodzi tu o uprzedzenia nauczyciela do rozmówcy. Wszelkie wypowiedzi są przyjmowane przez pryzmat uprzedzeń, wyobrażeń o rozmówcy. IDENTYFIKOWANIE – to utożsamianie się z rodzicami. Zjawisko to następuje wtedy gdy np. rodzic nam kogoś przypomina lub czujemy sympatię, lub zabiegamy o jego względy. FIKSACJA – branie na siebie określonej roli np. wszystkowiedzącej matki lub ojca, czy pocieszającej matki. Występuje tu podział na bezradnych, godnych współczucia rodziców oraz tych, którzy znajdują zawsze wyjście z sytuacji. ABSTRAHOWANIE – bardzo ogólne, mało konkretne wyrażanie się, używanie języka naukowego. Brak nawiązania kontaktu z rodzicami, rodzice nie rozumieją nauczyciela. EGZAMINOWANIE – rodzice zostają zasypywani pytaniami, które często ich żenują. Jest to badanie, przesłuchanie a nie rozmowa. EKSTERNALIZOWNIE – omijanie wiodącego problemu rozmowy i poruszanie zagadnień nieistotnych. Zbyt dużo czasu zajmują sprawy marginalne (mało ważne) a to co ważne nie zostaje poruszone. DZIAŁANIE NA PRZEKÓR – przerywanie wątku rozmowy i kierowanie jej – wbrew woli rozmówcy – na inny temat. Ten błąd jednak zdarza się rzadko, gdyż nauczyciele chcą raczej pomóc rodzicom w sprawach dla nich kłopotliwych. Na błędy w przeprowadzaniu rozmów narażeni są nie tylko nauczyciele ale też rodzice. Często diagnozują, generalizują, emigrują, poddają się projekcji i działają na przekór. Aby dobrze układała się współpraca między nauczycielem a rodzicem obie strony powinny świadomie wystrzegać się między innymi błędów w rozmowie. Opracowała Renata Romaniuk, na podstawie: M. Łobocki, „Współdziałanie nauczycieli i rodziców procesie wychowania”. Siedlce 2004